Dış ticaretin yapısı sorunlu

Türkiye ekonomisinin dış talep tarafı iyi gitmiyor. Çünkü ihracat sürekli geriliyor. İthalatta buna eşlik ediyor. Mayıs ayında 2014 yılının aynı ayına göre ihracat %18.8, ithalat ise %14.4 azaldı. Ocak-Mayıs 2015 döneminde ise, geçen yılın aynı dönemine göre ihracat %8.4 ithalat ise %15.2 düştü. Türkiye’nin dış ticaret hacmi Mayıs ayında %16.1, Ocak-Mayıs dönemindeise %9.7 azaldı. Geçen yılda ivme düşüş yönünde idi. Ancak daha küçük oranlarda. 2014 yılı Mayıs’ın dış ticaret hacmi %5.4, Ocak-Mayıs döneminde de %0.7 azalmıştı.

Dünyada ihracat hacmi daralıyor

Dış ticaret hacmindeki bu daralmayı bir çok nedene bağlamak mümkün. Büyüme oranının düşmesi, kur etkisi gibi. Ancak bu olumsuz tablo küresel dinamiklerden bağımsız değil. Yani dış ticaret hacmi küresel ölçekte düşüyor. 2014 yılının ilk çeyreğinde 4 trilyon 568 milyar dolar olan ihracat hacmi, 2015 yılının ilk çeyreğinde 4 trilyon 13 milyar dolara geriledi. Nisan 2014’de 1 trilyon 439 milyar dolar olan ihracat,2015’de 1 trilyon 252 milyar dolara geriledi. Dünya Ticaret Örgütü (WTO) verilerine göre Nisan ayında dünyada hiçbir ülkenin ihracatı artmadı. 2014-2015 yıllarına ilk çeyreğinde ise Çin dışında sınırlı sayıda küçük ülkede (Guatemala, El Salvador, Uruguay gibi) düşük oranlarda ihracatın arttığını görüyoruz.2014 ilk çeyreğinde 491 milyar 91 milyon dolarlık ihracat yapan Çin, 2015 yılında bunu 513 milyar 826 milyon dolara yükseltti.

Küresel dış ticarette daralma eğilimi başlamış iken, Türkiye’nin bunu tersine çevirecek gücü yok. Bundan dolayı hayali 2023 hedefleri ile oyalanmak yerine sanayiye ve enerji sektörüne (nükleer değil) kaynak aktarabilir, eğitimde reform yapıp toplam faktör verimliliğini artırıp, küresel boyutta ekonominin rekabet gücünü yükseltebilirdi. Yapmadı. Yapmayınca da ihracatta hedef kalmadığı gibi, yapısal olarak da geri dönüşler başladı. Birkaç örnek verelim:
. Türkiye AB pazarında geriliyor. Nitekim Mayıs 2015’de AB’ye ihracat geçen yılın Mayıs’ına göre %21.3, yılın ilk beş ayına göre de%10.6 düştü.
. Türkiye İslam ülkelerine yönelik ihracatında da ivme kaybediyor. İslam İşbirliği Teşkilatı üyesi ülkelere yapılan ihracat mayıs ayında %16.6, Ocak-Mayıs 2015 döneminde ise geçen yılın aynı dönemine göre %9.3’e geriledi.

En çok ihracat yaptığımız fasıl altın
. Ocak-Mayıs 2015 döneminde en çok ihraç edilen mal grubu geçen yıla göre %68.6’lık artış ile altın oldu. Bu fasıldan yılın ilk beş ayında 7 milyar 217 milyon dolarlık ihracat yapıldı ve toplam ihracat içindeki payı da %11.7 oldu.

Çin Türkiye’yi eziyor
. 2015 yılının ilk beş ayında ithalatta ilk sırayı 10 milyar 378 milyon dolar ile Çin aldı. Çin’den yaptığımız ithalat 2014 yılının aynı döneminde göre %3.3 arttı. Buna karşın Çin’e yaptığımız ihracat aynı dönemde %24.3 azaldı ve 926 milyon dolara geriledi. Çin ile dış ticaret açığı 9 milyar 452 milyon dolar oldu, bu da toplam dış ticaret açığının %35.0’dır.
. İmalat sanayi ürünlerinin toplam ihracattaki payı %92.8, yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ihracatı içindeki payı %3.5.
Şimdi tüm bu verilere rağmen hala masal dinlemeye zamanı olanları siyaset haberleri izlemeye, geri kalanları ise kitap okumaya davet ediyoruz. Çünkü akıl ancak okuyarak yücelir (Games of Thrones’dan alıntı).